Ενα στα τρία άτομα έως 24 ετών φοιτούν σε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Η Ελλάδα έχει τους περισσότερους φοιτητές στην Ευρώπη, αναλογικά με το πληθυσμιακό της μέγεθος, και αυτό το ρεκόρ ισχύει τόσο για τα ελληνικά ΑΕΙ όσο και στα ευρωπαϊκά, καθώς η χώρα μας παραμένει ο μεγαλύτερος «εξαγωγέας» φοιτητών στην Ευρώπη.
Την ίδια ώρα που ο διάλογος και ο προβληματισμός για ένα νέο σύστημα εισαγωγής επανήλθαν στο προσκήνιο, το κεντρικό ερώτημα είναι πώς αξιοποιούν οι απόφοιτοι το πτυχίο τους. Πότε και πώς απορροφούνται στην αγορά εργασίας, τη στιγμή που η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων αλλά και ετεροαπασχόλησης στην Ευρώπη;
Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας για την εκπαίδευση, το 2009, ένα στα τρία άτομα έως 24 ετών στην Ελλάδα ήταν φοιτητής (ή σπουδαστής) σε ΑΕΙ! Συγκεκριμένα, οι φοιτητές ήταν το 29,9% του συνόλου όλου του πληθυσμού στην εκπαίδευση (μαθητές δημοτικού, γυμνασίου - λυκείου και φοιτητές - σπουδαστές). Το ποσοστό αυτό φέρνει την Ελλάδα στην πρώτη θέση της σχετικής κατάταξης μεταξύ των 27 κρατών–μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με βάση, μάλιστα, τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, οι φοιτητές των πανεπιστημίων και οι σπουδαστές των ΤΕΙ (πανεπιστήμια και ΤΕΙ συναποτελούν τα ΑΕΙ) προσεγγίζουν τους 450.000. Ετσι, η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι ιδιαιτέρως μεγάλη, καθώς στην Ευρώπη των 27 κρατών–μελών, κατά μέσον όρο οι φοιτητές σε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν το 17,4% του συνόλου του μαθητικού - φοιτητικού πληθυσμού. Μετά τη χώρα μας, ακολουθούν η Σλοβενία, όπου οι φοιτητές των ΑΕΙ αποτελούν το 25,7% του συνόλου, και η Λεττονία με 24,4%.
Αύξηση 75%
Η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσα στην τελευταία δεκαετία αναπτύχθηκε πληθυσμιακά –το ποιοτικά είναι άλλο ζητούμενο...– κατά 75% σε σχέση με τα επίπεδα του 1998. Πρόκειται για εντυπωσιακή αύξηση, την ίδια στιγμή που η τριτοβάθμια εκπαίδευση στις 27 χώρες κράτη–μέλη αναπτύχθηκε κατά μέσον όρο σε ποσοστό 25%. Ειδικότερα, η Ελλάδα παρουσιάζει την μεγαλύτερη ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μεταξύ των παλαιότερων μελών της Ε.Ε. Στην Ε.Ε. των «27» την ξεπερνούν μόνο η Ρουμανία (η τριτοβάθμια εκπαίδευσή της αυξήθηκε κατά 132% από το 1998), η Λιθουανία (+106%) και η Πολωνία (+80%). Ομως, η ανάπτυξη των ΑΕΙ στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ συνδέεται και με τις ευρύτερες πολιτικοοικονομικές αλλαγές, που καταγράφηκαν στις χώρες αυτές μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989.
Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο αριθμός των Ελλήνων φοιτητών αυξάνεται ακόμη περισσότερο καθώς στα στοιχεία για την ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε κάθε χώρα, δεν περιλαμβάνονται όσοι σπουδάζουν σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα είναι μακράν η πρώτη σε αριθμό, «εξαγωγέας» φοιτητών. Το 5,5% του συνόλου του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού σπουδάζει στο εξωτερικό (περίπου 51.000) – και κυρίως στην Ευρώπη. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 2,6%. Μας ξεπερνούν, ποσοστιαία, μόνον η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο, χώρες που οι νέοι τους παραδοσιακά, σπουδάζουν σε Βρετανία, Ιταλία, Βέλγιο - Ολλανδία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.
Στη Γερμανία οι λιγότεροι
Η χώρα με τους λιγότερους (αναλογικά με τον πληθυσμό) φοιτητές είναι η Γερμανία - η ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης! Οσοι σπουδάζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας αποτελούν μόνο το 13,6% του συνολικού πληθυσμού ηλικίας από 5 έως 24 ετών. Ακολουθούν η Αυστρία με ποσοστό 15% και η Ολλανδία με 15,8%. Πώς εξηγείται αυτό, την ίδια στιγμή που η Γερμανία αποτελεί μία από τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, με ιδιαίτερα μεγάλη ανάπτυξη στον χώρο των επιστημών και της έρευνας;
«Εχουμε, αναλογικά πάντα, μικρή τριτοβάθμια εκπαίδευση, διότι η χώρα έχει αναπτύξει και προσφέρει στους 18χρονους πολύ καλές εναλλακτικές λύσεις αντί των σπουδών σε κάποιο ΑΕΙ», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», η κ. Κάτια Γέκελ, διευθύντρια του Ενημερωτικού Κέντρου Αθηνών της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD).
«Στη Γερμανία δεν υπάρχει η κοινωνική άποψη ότι πρέπει να σπουδάσουν όλοι στο πανεπιστήμιο. Πολλοί νέοι επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία έχει αναπτυχθεί με εγγύηση στην ποιότητα. Κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα».
Από την άλλη, η κ. Γέκελ παρατηρεί ότι στην Ελλάδα υπάρχουν σχολές που εντάσσονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι οποίες έχουν αντικείμενο το οποίο στη Γερμανία διδάσκεται από επαγγελματικές σχολές ή μέσω της επαγγελματικής άσκησης. Για παράδειγμα, οι νηπιαγωγοί αποκτούν τα σχετικά επαγγελματικά δικαιώματα, αφού περάσουν με επιτυχία την πρακτική άσκηση σε συνδυασμό με κάποιο χρονικό διάστημα σε σχολή. Το ίδιο συμβαίνει και με τους φυσικοθεραπευτές.
Παρότι το γερμανικό μοντέλο υιοθετείται από ολοένα περισσότερες χώρες, η πληθυσμιακή ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα οφείλεται σε έναν κυρίως λόγο: «εφευρέθηκαν» τίτλοι τμημάτων και ιδρύθηκαν τμήματα σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ της επαρχίας για να εξυπηρετηθούν μικροκομματικές σκοπιμότητες και να τονωθεί η οικονομία των επαρχιακών πόλεων από τους φοιτητές - «μετανάστες».\
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100043_25/12/2009_384851