βιοτικό επίπεδο Αμερικής

The Washington Post

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η αμερικανική υπηρεσία απογραφής έδωσε στη δημοσιότητα τα ετήσια στοιχεία για τα εισοδήματα, τη φτώχεια και την ασφάλιση υγείας των νοικοκυριών - μια έκθεση γνωστή και ως «δελτίο οικονομικών στοιχείων» του έθνους». Τα ψυχρά στοιχεία φάνηκαν να επιβεβαιώνουν πώς νιώθουν πολλοί Αμερικανοί. Βεβαίως και ευημερούμε -όμως, η ευημερία μας διαβρώνεται. Με εξαίρεση τους πλούσιους, το βιοτικό επίπεδο μένει στάσιμο. Η φτώχεια εξαπλώνεται και η ασφαλιστική κάλυψη υγείας συρρικνώνεται. Φυσικά, αμφότεροι ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Τζον Μακέιν εκμεταλλεύθηκαν την έκθεση για να διαβεβαιώσουν ότι η δική τους πολιτική θα αποκαταστήσει την πρόοδο.

Παρότι έσπευσαν να την υιοθετήσουν ειδήμονες και πολιτικοί -την περασμένη εβδομάδα, ο Μπιλ Κλίντον- η κοινή λογική είναι εσφαλμένη, ή τουλάχιστον παραπλανητική. Υπάρχει μια πιο ακριβής εκτίμηση. Για τους περισσότερους Αμερικανούς, το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται, έστω και με αργούς ρυθμούς, σε βάθος χρόνου.

Αγκάθι οι δαπάνες υγείας

Ωστόσο, η αύξηση των δαπανών για την υγεία διαβρώνει το καθαρό εισόδημα, ενώ οι μετανάστες αυξάνουν τη φτώχεια και την ανεπάρκεια της ασφάλισης υγείας. Αν δεν θέσουμε υπό έλεγχο τις δαπάνες για την υγεία και τη μετανάστευση, το δελτίο οικονομικών στοιχείων θα συνεχίσει να απογοητεύει.

Με μια επιπόλαιη ματιά, η κοινή λογική πείθει. Η υπηρεσία απογραφής διαπίστωσε ότι το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών το 2007 ήταν 50.233 δολάρια. Παρότι αυξημένο κατά 1,3% έναντι του 2006, παρέμεινε χαμηλότερο από το ρεκόρ των 50.641 δολαρίων του 1999 (όλα τα στοιχεία είναι σε προσαρμοσμένα για πληθωρισμό δολάρια του 2007). Στο μεταξύ, το ποσοστό των ατόμων που ζουν κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας -περίπου 21.000 δολάρια για μια τετραμελή οικογένεια- αυξήθηκε στο 12,5% έναντι 11,3% το 2000. Τέλος, οι ανασφάλιστοι αυξήθηκαν τα έξι από τα τελευταία οκτώ χρόνια. Σήμερα αναλογούν στο 15% του πληθυσμού.

Ικανά τα επιχειρήματα; Οχι ακριβώς. Ιδού τρεις λόγοι, μεταξύ άλλων.

Πρώτον, οι συγκρίσεις γίνονται με βάση ένα τεχνητά υψηλό ορόσημο: τη φούσκα των μετοχών υψηλής τεχνολογίας στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Θυμηθείτε. Οι μισθοί αυξάνονταν κατακόρυφα, ενώ τα μπόνους και τα οικονομικά κίνητρα ανθούσαν. Η ανεργία και η φτώχεια μειώθηκαν. Ωστόσο, όλα αυτά τα κέρδη αντικατόπτριζαν μια φούσκα. Αν χρησιμοποιήσουμε εκείνη την περίοδο για να κάνουμε συγκρίσεις, τα μεταγενέστερα χρόνια μοιάζουν άσχημα.

Ρεαλιστικό έτος το 1997

Είναι πιο ρεαλιστικό να επιλέξουμε το 1997, τελευταίο έτος πριν από τη φούσκα. Από το 1997 ώς το 2007, το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 2.600 δολάρια, ήτοι περίπου 5%. Παρότι καθόλου θεαματικό, δεν συνιστά στασιμότητα. Ο δείκτης φτώχειας του 2007 ήταν οριακά χαμηλότερος από εκείνον του 1997.

Δεύτερον, η μετανάστευση στρεβλώνει τα στατιστικά στοιχεία. Οι ανειδίκευτοι μετανάστες, στο σύνολό τους ισπανόφωνοι, ξεπερνούν τους ειδικευμένους. Ωθούν πτωτικά το μέσο εισόδημα και ανοδικά τη φτώχεια και το ποσοστό των ανασφάλιστων. Ενας τρόπος να «φιλτράρουμε» την επίδρασή τους στο εισόδημα είναι να εξετάσουμε ομάδες πληθυσμού με ελάχιστους μετανάστες ή τα παιδιά τους που έχουν γεννηθεί στις ΗΠΑ. Παράδειγμα, οικογένειες μη ισπανόφωνων λευκών. Από το 1997 ώς το 2007, το μέσο εισόδημά τους αυξήθηκε περίπου κατά 6.000 δολάρια, στα 69.937, ήτοι κατά 9%. Για τις οικογένειες μαύρων, η αύξηση ήταν επίσης της τάξης του 9%, αν και μόλις στα 40.222 δολάρια. Και πάλι, δεν μπορεί να γίνει λόγος για στασιμότητα.

Οι μετανάστες

Οι επιπτώσεις της μετανάστευσης στη φτώχεια και την ασφαλιστική κάλυψη της υγείας είναι μεγαλύτερες. Από το 1990, οι ισπανόφωνοι ευθύνονται για όλη την αύξηση του αριθμού των επισήμως φτωχών. Αντίστοιχα, οι μετανάστες αναλογούσαν στο 55% της αύξησης των ανασφάλιστων από το 1994 ώς το 2006. Πολλοί ανειδίκευτοι εργάτες δεν μπορούν να προσληφθούν με ασφάλιση σε καλά αμειβόμενη θέση. Επίσης, τα στοιχεία υποτιμούν τα εισοδηματικά κέρδη μη συνυπολογίζοντας τις πρόσθετες απολαβές. Μετρούν μόνο τα χρηματικά εισοδήματα - μισθούς, ημερομίσθια, μερίσματα, τόκους. Ωστόσο, η αύξηση των απολαβών διοχετεύεται όλο και περισσότερο στα πρόσθετα. Από το 2000 ώς το 2007, μόλις το ήμισυ (53%, για να είμαστε ακριβείς) της αύξησης των μέσων απολαβών προήλθε από ημερομίσθια και μισθούς. Τα υπόλοιπα διοχετεύθηκαν σε ασφάλιση υγείας (21%), συνταξιοδοτικές εισφορές (19%) και φόρους μισθοδοσίας (6%). Οι Αμερικανοί είναι λογικό να νιώθουν ότι βρίσκονται σε «μαγγανοπήγαδο». Δεν βλέπουν τις πρόσθετες απολαβές στον καθαρό μισθό τους, ενώ τα μικρά κέρδη που αποκομίζουν δεν είναι υπολογίσιμα. Το πραγματικό δελτίο οικονομικών στοιχείων είναι καλύτερο όσο και χειρότερο από το φανταστικό. Τα μεγάλα κέρδη των πλουσίων δεν εμπόδισαν τους υπόλοιπους Αμερικανούς να αποκομίσουν έστω και μικρά. Ωστόσο, η συνέχιση της παρούσας τάσης θα υπονόμευε τη μελλοντική ευημερία.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_2_13/09/2008_284557